Jak skutecznie zadbać o swoje zęby?
Zdrowe zęby to przede wszystkim poprawna i systematyczna higiena jamy ustnej w domu oraz kontrolne wizyty u stomatologa. O najważniejszych zasadach, dobrych praktykach związanych z codziennym szczotkowaniem oraz najczęściej popełnianych błędach opowiada lek. stom. Elżbieta Dyptuch-Rymaszewska.
Podstawa to mycie zębów dwa razy dziennie ze szczególnym uwzględnieniem wieczornej higieny jamy ustnej - to niezbędne minimum. Najważniejsza jest wieczorna higiena jamy ustnej, to znaczy przed snem: wymycie, wynitkowanie, przepłukanie zębów, a potem przed snem - nic już nie jemy i nie pijemy. W czasie nocnego wypoczynku następuje regeneracja naszych zębów. To wtedy naprawiają się mikroukszodzenia i mikroodwapnienia szkliwa. Ślina ma dużo minerałów, więc w czasie snu jest szansa, że nasz organizm sam dokona naprawy. Warunkiem jest jednak to, by w jamie ustnej nie było płytki nazębnej (tzn. nasze zęby zostaną dokładnie i poprawnie wyszczotkowane).
Na pewno również wskazane jest mycie zębów w ciągu dnia. Wtedy ilość płytki na zębach jest mniejsza i łatwiej jest nam utrzymać czystość jamy ustnej. Oczywiście są osoby, które mają większą tendencje do odkładania się płytki i kamienia. Te osoby powinny myć zęby częściej, tak by płytka nie zdążyła się zmineralizować. To samo dotyczy dzieci, zwłaszcza że ich szkliwo jest niedojrzałe. Czyli, jeśli tylko jest taka możliwość, po każdym posiłku powinniśmy wyszczotkować zęby.
Z moim obserwacji: do najczęstszych błędów w higienie jamy ustnej należy zła technika mycia. Wiele osób myje zęby systematycznie, ale ich nie doczyszcza, zwłaszcza trudno dostępnych miejsc; ale też nie nitkuje lub nitkuje niepoprawnie. Najczęściej omijane są okolice rowka dziąsłowego, które są miejscem połączenia szkliwa z dziąsłem. Tam rzeczywiście jest trudny dostęp, trzeba zrobić to szczególnie uważnie, tak aby dobrze wymyć, a nie uszkodzić.
Warto też zwrócić uwagę rodziców na szczoteczki, które kupują swoim dzieciom. Zdarza się, że są one zbyt duże, fizycznie nie mieszczą się w buzi, przez co maluchy albo nie domywają zębów, albo mają odruch wymiotny przy wkładaniu szczotki w okolicę tylnych zębów.
Nie bez znaczenia dla naszej codziennej higieny jest również to, czy jesteśmy prawo czy leworęczni. Osoby praworęczne lewą stronę myją automatycznie, dużo trudniej czyści się im prawą stronę. I odwrotnie - u leworęcznych prawa strona zawsze jest lepiej doczyszczona niż lewa. Trzeba wywinąć nadgarstek i trochę się wysilić. Zawsze proponuję swoim pacjentom, by zaczynali od tej trudniejszej strony i skupili się na niej szczególnie. Pamiętajmy - jeśli jesteśmy praworęczni - zaczynamy od prawej strony, jeśli leworęczni – od lewej. Dopiero później przechodzimy do tej drugiej, łatwiejszej strony.
Trzeba wiedzieć, że próchnica jest chorobą bakteryjną, co oznacza, że niewyleczone zęby u rodziców wpływają również na zęby ich dzieci, bo bakterie się przenoszą. Czyli dorośli są odpowiedzialni nie tylko za dobre nawyki związane ze zdrową higieną jamy (dając dobry przykład i ucząc dzieci poprawnej higieny), ale również zdrowie ich jamy ustnej jest bezpośrednio związane ze zdrowymi zębami ich pociech. Leczmy zęby nie tylko dla siebie, ale także dla pozostałych domowników.
Bakterie, które zasiedlają jamę ustną mają też różną złośliwość. Oprócz tego, że każdy z nas ma różną budowę zębów, tak samo wszyscy mamy różną florę bakteryjną. Jeśli mamy dużo tej złośliwej flory, ubytki powstają szybciej. Są pacjenci, którzy nie dbają jakoś szczególnie o zęby, a nie mają próchnicy. To wynika właśnie z ich "dobrej floty bakteryjnej”. W sytuacji gdy nasza flora jest bardzo próchniczotwórcza można sobie pomóc, stosując probiotyki stomatologiczne, które mogą poprawić naszą florę bakteryjną. Przy antybiotykoterapii również warto stosować te probiotyki, tak by jama ustna zasiedliła się bakteriami obojętnymi dla zębów. Im więcej takich bakterii, tym mniejsza szansa na rozwój próchnicy czy chorób przyzębia.
Wszyscy wiemy, jaki wpływ na nasze zęby ma zdrowa dieta, szczególnie u dzieci w zębach mlecznych i nowo wyrzniętych, gdy szkliwo jest mało dojrzałe. Warto zwrócić uwagę, że często, mówiąc o diecie, myślimy przede wszystkim o jedzeniu, podczas gdy słodka herbata, kompoty, soki można potraktować tak samo jak cukierek czy gumę rozpuszczalną. Picie dużej ilości kawy czy innych kwaśnych napojów również nie sprzyja dobrej kondycji szkliwa - u niektórych osób następuje jego chemiczne rozpuszczanie.
Szczególną uwagę związaną z higieną jamy ustnej należy zwrócić również przy anoreksji, bulimii, częstych wymiotach czy refluksie żołądkowym. W tych schorzeniach szybciej dochodzi do demineralizacji szkliwa i trudniej jest utrzymać zęby w należytej formie. Refluks żołądkowy czy nadkwaśność warto leczyć, by nie mieć problemów również... z zębami.
Może Cię również zainteresować artykuł dotyczący higieny jamy ustnej u dzieci: Maluch u dentysty. Nie tylko wizyta adaptacyjna.