Diastema. Korekta estetyczna
Jako lekarz nie patrzę na diastemę jak na estetyczny defekt, czy odwrotnie, jak na oryginalny element wyglądu podkreślający charakter. Omija mnie więc odwieczna batalia czy przerwa między jedynkami jest w porządku czy nie. Jako lekarz stomatolog patrzę na diastemę trochę z linijką w oku, jako specjalista periodontolog sprawdzam, co dzieje się z wędzidełkiem wargi górnej oraz z przyzębiem.
Jeśli diastema przekracza 2 mm, nie jest to już problem estetyczny, a zdrowotny. Nieleczonej diastemy nie warto bagatelizować, bo może powodować wady zgryzu, być przyczyną chorób przyzębia czy sprzyjać wadom wymowy, np. powodować seplenienie.
Przyczyny diastemy mogą być różne. Ta charakterystyczna szpara między górnymi jedynkami może być spowodowana m.in. przerostem wędzidełka wargi górnej, a tak naprawdę przerośniętym, nieprawidłowym przyczepem tego fałdu błony śluzowej, który łączy wargę z dziąsłem. Może być też efektem braku siekaczy lub ich zmniejszenia (mikrodoncja) albo występowania zęba nadliczbowego między zębami siecznymi (mesiodens). U dzieci (między ok. 7. a 10. rokiem życia) występuje tzw. diastema fizjologiczna, która najczęściej zamyka się samoistnie po wyrżnięciu się bocznych siekaczy; nie wymaga leczenia stomatologicznego. W sytuacji gdy diastema pojawia się niespodziewanie i szybko się powiększa, jej powodem może być choroba przyzębia lub nowotwór.
W sytuacji diastemy prawdziwej (przerost wędzidełka) stosuje się leczenie ortodontyczne, a wędzidełko wycina. Przy hipodoncji (brak siekaczy bocznych) lub gdy siekacze boczne są mniejsze niż prawidłowe, sprawa jest bardziej złożona i leczenie zależy od różnych czynników, m.in. od wady zgryzu. Leczenie ortodontyczne łączy się na przykład z leczeniem implantologicznym (w sytuacji brakujących bocznych siekaczy), a diastemę w tym przypadku można zamknąć licówkami lub odbudową kompozytową. Leczenie diastemy wymaga, po pierwsze, rzetelnej diagnostyki, po drugie, interdyscyplinarnego podejścia, tj. współpracy lekarza prowadzącego z innymi specjalistami. To proces długotrwały, wymagający cierpliwości, ale efekty mogą być wspaniałe.
Inaczej jest, jeśli przerwa między jedynkami nam się nie podoba, nie stanowiąc problemu zdrowotnego. Taką diastemę można zniwelować albo licówkami, albo zastosować materiały kompozytowe. O licówkach będziemy mówić osobno - tu skupimy się na bondingu, czyli wykorzystaniu wysoko estetycznych żywic kompozytowych.
Podstawową zasadą związaną z korektą estetyczną diastemy są zawsze zdrowe zęby. Jeśli spełniamy ten warunek, zamknięcie diastemy można wykonać na jednej wizycie w gabinecie stomatologicznym. Żywice kompozytowe to nic innego jak materiały z kompozytu wykorzystywane do odbudowy zębów. Dzięki swoim właściwościom i estetycznym, i optycznym pozwalają uzyskać naturalny jednolity wygląd zębów, zniwelować przebarwienia, poprawić ich kształt, wydłużyć je lub skrócić, i równocześnie zamknąć diastemę. Efekty są widoczne od razu. Jednocześnie trzeba pamiętać, że rezultat w dużej mierze zależy od doświadczenia i estetycznego wyczucia lekarza. Ważne jest również, w przypadku zastosowania materiałów kompozytowych, że zmiany są odwracalne, np. gdy Pacjent docelowo w przyszłości będzie chciał zastosować licówki.
Zamykanie diastemy za pomocą materiałów kompozytowych jest bezbolesne i nie wymaga znieczulenia. Zabieg polega na nakładaniu żywicy kompozytowej po uprzednim przygotowaniu zęba i wytrawieniu szkliwa o łagodnym działaniu, następnie nałożeniu kompozytu właściwego, tak by był dostosowany do barwy pozostałych zębów. Na koniec za pomocą specjalnej lampy polimeryzacyjnej materiał jest naświetlany (w celu utwardzenia kompozytu), potem wygładzany i polerowany.
Jest jeszcze jedna ważna rzecz, o której warto powiedzieć. Likwidując diastemę, musimy szczególnie zwrócić uwagę na odpowiednie proporcje zębów - inne dla siekacza bocznego, a inne dla przyśrodkowego. To znaczy, że poszerzając zęby, musimy również zwrócić uwagę na ich długość. Czasami samo poszerzenie bez wydłużenia mogłoby zdecydowanie pogorszyć wrażenie estetyczne. Z kolei wydłużenie zębów nierzadko wymaga podniesienia startych zębów w odcinku bocznym. To ważny punkt leczenia, by to odpowiednio zaprojektować.
Zaletą zamykania diastemy z pomocą zastosowania kompozytu jest bardzo ładny efekt estetyczny, uzyskany na jednej wizycie w gabinecie. Równocześnie zabieg jest mało inwazyjny i odwracalny, co może mieć dla Pacjenta znaczenie w przyszłości. Trzeba jednak pamiętać, że korekta estetyczna z wykorzystaniem żywic kompozytowych nie jest tak trwała jak licówki czy korony ceramiczne, więc po jakimś czasie będzie wymagała poprawy.
Zobacz też artykuł dr n.med. Katarzyny Pakosz: Kompleksowe leczenie stomatologiczne.
Może Cię też zainteresować artykuł lek.stom. Agnieszki Sochy: Kiedy wędzidełko wymaga zabiegu chirurgicznego?